برای رشد وتوسعه کشور ، بهبود وضعیت اقتصادی و رفاهی مردم ، تامین حقوق شهروندی و آزادی های مدنی، نهادینه شدن دموکراسی و قانون مداری و داشتن کشوری توسعه یافته و پیشرفته اجرای پروسه اصلاحات بهترین و برترین گزینه وضرورتی اجتناب ناپذیر محسوب می شود که آلتر ناتیو مناسب تری برای آن وجود ندارد. تحقیقا از نظر تئوریک و نظریه پردازی در زمینه اصلاحات طرح جامع ومدونی موجود نیست و فقر تئوریک در این خصوص مشهود است لذا ضرورت دارد نخبگان و متفکران معتقد به این اندیشه با تشکیل اتاق فکر و تیمی قوی از صاحب نظران و کارشناسان اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، جامعه شناسی ، روانشناسی و ….. نقشه راه و نظامنامه این تقکر مترقی را تهیه نمایند که در آن تعاریف ، مبانی ، اهداف ، استراتژی ، تاکتیک ها ، برنامه های کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت ، شیوه های اجرایی ، مرام و منش ، اخلاق و رفتار و شاخصه ها ، معیارها ، صفات و خصوصیات و مختصات افراد اصلاح طلب مشخص و معین و به صورت شفاف تشریح و تبیین شوند . در ارتباط با این پرسش که اصلاحات چیست و اصلاح طلب چه مشخصه هایی دارد ؟ به اختصار و به فراخور این نوشتار ، موارد ذیل جهت استحضار علاقمندان و فعالان سیاسی و اجتماعی بیان می شود . انتظار این است که صاحبنظران و کارشناسان علوم سیاسی و جامعه شناسی با ارائه نظرات و نقد و بررسی علمی به تکمیل و غنای این مباحث مدد ویاری رسانند :
الف: اصلاحات را می توان ساماندهی نابسامانی ها و اصلاح ضعف ها ،خطاها و اشتباهات در برنامه های خرد و کلان در زمینه های اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی ، اخلاقی ، برنامه ریزی ، اجرایی و …. دانست و با آسیب شناسی و بازبینی اهداف و برنامه ها ، انحرافات و خطاها شناسایی، نسبت به اصلاح ورفع نقایص و ضعف ها اقدام و با بازسازی و نوسازی آنها خط مشی ، اهداف و استراتژی نوتر ، پویاتر و علمی تر و کارآمدتری تدوین گردد و به مرحله اجراء درآید وعملیاتی شود با این تعریف در هر مرحله و در حین اجرای طرح ها و برنامه ها نقاط ضعف و انحرافات به طور شفاف و بدون تحریف واقعیت های اجتماعی و آمارسازی و بدون لاپوشانی و ملاحظه کاری واغماض؛ شناسایی و اصلاح آن ها در دستور کار قرار خواهد گرفت و این اصلاح سیستماتیک در نظام اجرایی ، تقنینی و قضایی باید همواره ادامه داشته باشد تا کشور به پیشرفت و توسعه یافتگی برسد و تحولات مؤثر و مطلوبی در رشد و شکوفایی اقتصادی و توسعه فرهنگی وسیاسی نمایان گردد . تا به حول و قوه الهی ، مشکلات اساسی مردم نظیر تورم و بیکاری مرتفع شوند یا به حداقل ممکن کاهش یابند . شایان ذکر است این تغییر و تحول و اصلاح، برنامه ها، طرح ها ، خط مشی ها ، راهبردها و استراتژی ها را در بر می گیرد اما اصول مسلم و اساسی ثابت و پایدار هستند و مشمول این تغییرات نخواهند بود . به بیان دیگر ، مبانی و ذات اصلاحات با هر نوع اقدام براندازانه و ساختار شکنانه و هرج و مرج طلبانه در تضاد است و جریاناتی که سعی می کنند به جامعه القاء نمایند که اصلاحات هدفی براندازانه دارد می خواهند با این ترفند و شبهه افکنی ، این تفکر و اندیشه کارا در فضای سیاسی کشور منزوی و خانه نشین شود . تا با ایجادفضای رعب آور و تک صدایی و بدون رقیب هرگونه که خود می خواهند با مردم رفتار کنند و کشور و نظام اجرایی را آن گونه اداره نمایند که در ۸ سال گذشته همه به عینه دیدیم و با گوشت و پوست خود لمس کردیم .
ب: بعد از استعانت از خدای سبحان، تنها سرمایه اجتماعی اصلاحات مردم هستند و اصلاحات جامعه محورفرایند و پروسه ای اجتماعی، مدنی و مردمی است که در انحصار هیچ قشر و حزب و گروه و جریان و جناحی نیست و در حقیقت، مردم صاحبان اصلی این اندیشه وتفکرندلذا در اصلاحات مدنی تک تک آحاد مردم را می توان اصلاح طلب نامید. زیرا رشد و پیشرفت کشور و بهتر زیستن و تامین حقوق ملت ، مطالبه ای عمومی است اما ذکر این نکته راهم ضروری می دانم که این دایره وسیع و گسترده افراد وجریانات مخالف ، این تفکر وشیوه های اجرایی آن را شامل نمی شود لذا تقویت پایگاه اجتماعی ،مردم داری و در اولویت قرار دادن مشکلات اقتصادی مردم به ویژه ایجاد اشتغال ومهار تورم جهت بهبود وضعیت معیشتی و ارتقاء سطح رفاه عمومی باید همواره در دستور کار وفاداران واقعی این اندیشه قرار گیرد و گزینه اصلی روی میز اصلاح طلبان باشد.
در پاسخ به این پرسش که اصلاح طلب واقعی کیست و چه مشخصاتی دارد ؟ نکات ذیل قابل تامل است: وقتی فردی خود را معتقد به تفکر و اندیشه ای می داند باید به اصول و مبانی آن نیز پایبند باشد و از فکر خود در هر شرایطی دفاع نماید. متأسفانه برخی افراد سودجویی ، فرصت طلبی، معامله گری و برخوردهای کاسب کارانه بایک اندیشه را با سیاست ورزی اشتباه می گیرند و تا زمانی خود را حامی تفکری می دانند که این فکر در معادلات قدرت سهمی داشته باشد و سود و منفعتی نصیب آن ها شود فی الواقع اینگونه افراد مرد همراهی در شرایط سخت نیستند. در حالی که اگر فردی بخواهد به اصلاح جامعه یاری رساند، شرط اول آن است که خود را اصلاح کند و از نظر فرهنگی، اخلاقی و مرام و منش ویژگی های اصلاح طلبی در رفتار و عملکرد وی نمود و ظهور و بروز داشته باشد . در سال های گذشته ، عده ای که مدعی اصلاح طلبی بودند تمام ضوابط تشکیلاتی را زیر پا گذاشتند و تحت تاثیر تبلیغات مخالفان وهم صدا با آنها از مردن اصلاحات وتمام شدن تاریخ مصرف آن درفشانی ها کردندولی در شرایط موجود که وضعیت نسبتابهترشد همین وادادگان سیاسی دیروزتلاش می کنند تصمیم سازان ومیدانداران امروز باشند. یادآور می شوم در این نوشتار ، قصدم مرزبندی دائمی و برجسته نمودن عوامل افتراق بین دو جناح عمده کشور نیست و معتقدم دلسوزان و عقلای معتدل و خرد گرای دو جناح در دفاع از منافع ملی و کیان نظام وکشور و حقوق ملت با هم اشتراکات فراوانی دارند و اگرمیدان داری در اختیار افراطیون و تندروها نباشد و ابتکار عمل از کج فهمان سلب شود ، در امور کلان برای رشد و توسعه کشور می توانند متحد و منسجم عمل نمایند و دو طیف اعتدالگرای جناحین در یک نقطه مرزی چنان به هم نزدیک خواهند شوند که حتی در انتخابات مختلف نیز بتوانند باهم به توافق و تعامل و هماهنگی برسند و با تعامل سازنده بجای انشقاق و تشتت ، برای حل مشکلات مردم به همدلی ، هم افزایی و هم اندیشی بپردازند که نمونه بارز آن را در انتخاب دکتر روحانی دیدیم و در مجلس آینده نیز افراد معتدل و معتقد واقعی به اصولگرایی نظیر دکتر علی مطهری ، قطعا مورد حمایت اصلاح طلبان واقعی و معتدل قرارگرفته ودر لیست اصلاح طلبان تهران جایگاه ویژه ای خواهنداشت .در ادامه مبحث کسی را می توان اصلاح طلب دانست که در دارا بودن شاخص ها ، معیارها ، ویژگی ها و مشخصات ذیل بالا تر از حد استاندارد و میانگین قرارگیرد:
•از نظر اخلاق ، رفتار و مرام و منش به نماد و پرچمدار اصلاحات ،اندیشمند فرزانه ، سید محمد خاتمی مشابهت ها و قرابت های فکری و فرهنگی چشمگیری داشته باشد .
•به تفکر و اندیشه خود وفادار و پایبند بوده و در شرایط سخت و دشوار هم ،ثابت قدمی و حمایت از هدف و راه و روش مورد علاقه خود را به اثبات برساندو با انتقال قدرت به این جناح و آن جناح منتقل نشود و به چرخش های ۱۸۰ درجه ای دست نزند و دائم الچرخش نباشد که فی الواقع این وادادگی نوعی انتحار وخودکشی سیاسی محسوب می شود.
•به حرمت و کرامت انسانی همه افراد احترام بگذارد و از کاربرد ادبیات توهین ، تخریب ، تحقیر ، شایعه سازی و غوغا سالاری بپرهیزد .
•دارای صبرو حوصله ، سعه صدر و متانت و نجابت باشد و از عصبانیت و خشونت اجتناب نماید
•عدالت و انصاف را همواره در قضاوت ها ، داوری ها و سایر موارد مورد امعان نظر قرار دهد و مقید باشد که نه به کسی ظلم کند و نه زیر بار ظلم برود .
•انتقاد پذیر باشد و در نقد و نقادی منصفانه عمل کند . به نقد درون و آسیب شناسی مواضع معتقد و انتقادات وی سازنده و به دور از خصومت و اغراض خاص باشد و تهمیدات لازم جهت اجرای شعار « زنده باد مخالف من » را فراهم سازد .
•در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها، سازوکارهای دموکراتیک ، مشاوره و استفاده از خرد جمعی و رعایت اصول دموکراسی را مورد امعان نظر قرار دهد و از استبداد رای ، خودخواهی ، خودمحوری و شیوه های دیکتاتورمنشانه و قیم مآبانه در عمل و با جدیت پرهیز نماید و صیانت از قانون و رای مردم و دفاع از حقوق شهروندی را وظیفه و تعهد مستمر خود بداند .
• مبارزه با فساد ، اختلاس و رانت خواری ، و حساسیت نسبت به حفظ اموال عمومی در راستای محو چهره خشن فقر درجامعه ، فقر زدایی ، رفع تبعیض و بی عدالتی و کاهش فاصله طبقاتی را وظیفه اجتماعی و تعهدی خدشه ناپذیر و دائمی محسوب نموده و از هرنوع تبانی ، رشوه خواری، شانتاژ، ثروت اندوزی، تضییع حقوق ملت، زیاده خواهی و افزون طلبی اعلام برائت نماید ومبارزه جدی با این ناهنجاری های فساد انگیز و ناعادلانه را در اولویت تعهدات اجتماعی و مردمی خود قرار دهد .
به این فهرست ، خصوصیات و معیارهای دیگری نیز می توان افزود . امید است با توکل به قدرت لایزال الهی در مقابل اعتماد مردم به اصلاح طلبان خود را مسئول و متعهد بدانیم که با ملت صادق باشیم و اخلاق و رفتار ومنش و مرام ما گویا و نمایانگر اندیشه ما باشد و با افتخار و سربلندی ، بهتر زیستن را بیاموزیم .