گسترش صنعت گردشگری علاوه بر نقش و تأثیر آن در ابراز هویت ملی، موجب ارتقای ابعاد وسیع اقتصادی از جمله ایجاد فرصت‌های شغلی، درآمدزایی، کاهش فقر و گسترش عدالت اجتماعی و رفاه در جامعه می‌شود.

در این میان در سال‌های اخیر از بین حوزه‌های مختلف گردشگری، گردشگری سلامت به دلیل قابلیت و مزیت‌های رقابتی از توجه زیادی برخوردار شده است.

برای توریسم درمانی که از آن با عنوان گردشگری سلامت نیز یاد می‌شود، تعاریف گوناگونی بیان شده است. سازمان جهانی گردشگری (WTO) به طور خاص گردشگری سلامت را چنین تعریف می‌کند: استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد با استفاده از آب‌های معدنی، آب و هوا یا مداخلات پزشکی منجر می‌شود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد به طول می‌انجامد.

مقوله گردشگری سلامت فراتر از گردشگری درمانی است و شامل گردشگری پزشکی، گردشگری طبیعت درمانی و گردشگری تندرستی می‌شود.

در گردشگری پزشکی که رایج‌ترین و حساس‌ترین زیرشاخه گردشگری سلامت است عموماً سفرها برای درمان بیماری یا انجام عمل جراحی و چک آپ سلامت گردشگر در کلینیک‌ها و بیمارستانها با امکانات پزشکی بالا و هزینه‌های درمانی مناسب انجام می‌گیرد.

سفر درمانی به مراکز دارای منابع و خدمات درمانی طبیعی تحت نظارت پزشک را گردشگری طبیعت درمانی می‌گویند که این منابع و خدمات طبیعی شامل چشمه‌های آب گرم، دریاچه نمک، آفتاب درخشان، لجن طبی، ماساژ طبیعی، حمام گیاهی و همچنین محیط زیست زیبا، پاک و آرام است و در گردشگری تندرستی، گردشگر به دنبال آرامش است و برای رهایی از تنش‌های زندگی روزمره و تجدید قوا بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می‌شود. معمولاً این گردشگران بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره مندی از طبیعت شفابخش و دوری از شلوغی‌ها، تنش‌ها و آلودگی‌های زندگی شهری هستند.

با نگاهی به جاذبه‌های طبیعی و مواهب خدادادی کشور می‌توان دریافت که ایران یکی از بهترین مقاصد گردشگری سلامت در جهان می‌تواند معرفی شود اما این مقوله در ایران با وجود کیفیت بالای خدمات درمانی و قیمت ارزان به علت نبود تبلیغات مناسب، بی توجهی به ظرفیت‌های طبیعی و نبود به هم پیوستگی لازم بین نهادها و دستگاه‌های متولی هنوز جایگاه خود را در بازار پیدا نکرده و گام‌های نخست را طی می‌کند.

در این میان توجه به ظرفیت استان‌هایی که می‌تواند ایران را در حوزه گردشگری سلامت رو به جلو حرکت دهد از اهمیت دوچندانی برخوردار می‌شود.

چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌هایی است که با برخورداری از آب و هوایی پاک و به دور از آلودگی، چشمه‌های آب معدنی سرد، طبیعتی بکر، گونه‌های گیاهی درمانی و جاذبه‌های طبیعی آرامش بخش می‌تواند به یکی از مقاصد گردشگری سلامت کشور تبدیل شود.

در حوزه گردشگری سلامت دو نهاد دانشگاه علوم پزشکی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بازیگران اصلی به شمار می‌روند که رسالت مهمی در این حوزه برعهده دارند.

گردشگری سلامت به طور رسمی در قالب آئین نامه‌ای در سال ۱۳۹۳ از سوی معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطرح و برنامه‌ها و تکالیفی در قالب این آئین نامه به استان‌ها ابلاغ شد.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: در قالب این ابلاغیه استان چهارمحال و بختیاری نیز به مبحث گردشگری سلامت ورود پیدا کرد و تمرکز خود را در گام نخست بر آموزش و فرهنگ سازی معطوف کرده است.

محسن درخشان، برقراری تعامل با سازمان گردشگری سلامت را از دیگر اقدامات این نهاد برای شکل گیری گردشگری سلامت در استان عنوان کرد و افزود: از آنجاکه گردشگری سلامت فرصت‌های بسیاری را در حوزه توسعه گردشگری، اشتغالزایی و ارتقای خدمات پزشکی در اختیار ما قرار می‌دهد تلاش خود را به کار گرفته تا بتوان زیرساخت‌های لازم را در این خصوص ایجاد کنیم.

وی با اشاره به افزایش تخت‌های بیمارستانی و مراکز درمانی و بهداشتی در استان طی سال‌های اخیر، تصریح کرد: این خدمات درمانی بیشتر بر نیاز و ضرورت داخل استان متمرکز بوده است اما انتظار می‌رود با بهره برداری از بیمارستان‌های ولی عصر بروجن، پارسیان و بیمارستان الحاقی هاجر بتوان بخشی از ظرفیت بیمارستانی خود را آزاد و به جذب بیماران بین الملل اختصاص دهیم.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری، رونق گردشگری سلامت در استان را مستلزم ایجاد زیرساخت‌های لازم، اعلام آمادگی مراکز درمانی و بیمارستان‌ها و همکاری شرکت‌های گردشگری دانست و گفت: ما از همه ضوابط قانونی برخوردار هستیم اما ضروری است تا هماهنگی‌ها و برنامه ریزی های لازم در این خصوص بیش از پیش شکل گیرد.

درخشان خاطرنشان کرد: از آنجایی که برخی از استان‌ها با توجه به نزدیکی جغرافیایی به مرزهای کشورهای هم جوار و استان‌های صنعتی و بزرگ کشور با مشارکت بخش خصوصی در حال درآمدزایی از این صنعت هستند استان‌هایی نظیر چهارمحال و بختیاری با چالش‌هایی در این حوزه روبرو است.

وی ادامه داد: نبود زیرساخت‌های لازم، پیش قدم نشدن بخش خصوصی در سرمایه گذاری در این حوزه، نبود شرکت‌های گردشگری و گردشگری سلامت بومی، کمبود ظرفیت‌های خالی در بیمارستان‌های بزرگ، ناشناخته بودن ظرفیت‌های گردشگری طبیعت درمانی استان، سیستم حمل و نقل ضعیف درون و برون استانی، نبود امکانات شهری و بین شهری که راه را برای رسیدن به اهداف تبیین شده ناهموار کرده است.

درخشان با بیان اینکه تاکنون شرکت‌های گردشگری که مجوز فعالیت در حوزه گردشگری سلامت را دارند به دانشگاه علوم پزشکی معرفی نشده‌اند، اظهار داشت: بحث جذب گردشگر و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رونق آن تنها برعهده یک دستگاه نیست و ضروری است تا همه دستگاه‌های مربوطه در این خصوص همکاری داشته باشند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری افزود: در خصوص گردشگری تندرستی و راه اندازی نقاهت گاه‌ها هنوز ضوابط و دستورالعمل‌های لازم به استان ابلاغ نشده اما در این خصوص آمادگی همکاری‌های لازم را داریم.

درخشان خاطرنشان کرد: برای شناساندن ظرفیت‌های بالقوه استان و بهره برداری از آن در این حوزه نیاز به هماهنگی و همکاری بین سطوح مختلف سازمان‌ها و مسئولان استان نظیر دانشگاه علوم پزشکی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، استانداری و رسانه‌ها است.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری نیز در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: به تازگی دستورالعمل‌های جدیدی در خصوص فعالیت‌های گردشگری سلامت به استان‌ها ابلاغ شده تا ظرفیت‌های موجود در حوزه بهداشت و درمان را شناسایی و اعلام کنیم.

محمدرضا عباسی ادامه داد: این نامه برای دانشگاه علوم پزشکی استان ارسال شده اما تاکنون جوابی از سوی این نهاد مبنی بر ظرفیت‌های موجود حوزه بهداشت و درمان استان برای شکل گیری گردشگری سلامت دریافت نشده است.

وی تصریح کرد: اگر دانشگاه علوم پزشکی قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد را به ما اطلاع دهد ما نیز این اطلاعات را به دفاتر گردشگری اعلام و زمینه پذیرش جذب توریسم را فراهم می‌کنیم.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: تمامی دفاتر گردشگری مجوز دار مجاز به انجام فعالیت در حوزه گردشگری سلامت هستند و نیازی به دفاتر تخصصی در این حوزه نیست.

گردشگری سلامت، فرصت است وقتی که بدانیم طبق آمارهای سازمان جهانی گردشگری به ازای جذب هر ۷ گردشگر خارجی یک شغل در هر کشور ایجاد می‌شود که این عدد برای گردشگری سلامت به ازای هر ۴ نفر یک شغل است. طبق برنامه مدون سازمان توسعه تجارت کشور و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در افق ۱۴۰۰ ایران باید بتواند هر سال ۵۵۰ هزار گردشگر سلامت در داخل کشور جذب کند که در این صورت بیش از ۱۳۷ هزار شغل در کشور از این راه ایجاد خواهد شد و در آمد کشور از جذب گردشگران سلامت به بیش از یک میلیارد دلار خواهد رسید این مهم برای استان‌هایی نظیر چهارمحال و بختیاری که با جمعیت بالایی از فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار مواجه است یک فرصت طلایی به شمار می‌رود.

منبع : ایرنا