بی بی مریم بختیاری دختر حسینقلی خان ایلخانی ، خواهر علیقلی خان سردار اسعد و همسر ضرغام السلطنه بختیاری از زنان مبارز عصر مشروطیت است.
زندگی
او از زنان تحصیل کرده و روشنفکر عصر بود، که به طرفداری از آزادیخواهان برخاست و در این راه از هیچ چیز دریغ نورزید. وی به مثابه زندگی ایلیاتی در فنون تیراندازی و سوارکاری ماهر بود و چون همسر و جانشین خان بود عده‌ای سوار در اختیار داشت و در مواقع ضروری به یاری مشروطه خواهان می‌پرداخت.
سردار بی بی مریم بختیاری، یکی از مشوقین اصلی سردار اسعد بختیاری ، جهت فتح تهران محسوب می‌شد. وی طی نامه‌ها و تلگراف‌های مختلف بین سران ایل و سخنرانی‌های مهیج و گیرا، افراد ایل را، جهت مبارزه با استبداد صغیر (استبداد محمدعلی شاهی) آماده می‌کرد و همواره، به عنوان یکی از شخصیت‌های ضداستعماری و استبدادی عصر قاجار مطرح بوده‌است.
سردار مریم بختیاری، قبل از فتح تهران، مخفیانه با عده‌ای سوار وارد تهران شده و در خانه پدری حسین ثقفی منزل کرد. به مجرد حمله سردار اسعد به تهران، پشت بام خانه را که، مشرف به میدان بهارستان بود، سنگربندی نمود و با عده‌ای سوار بختیاری، از پشت سر با قزاق‌ها مشغول جنگ شد…!
او حتی خود شخصاً تفنگ به دست گرفت و با قزاقان جنگید. نقش او در فتح تهران ، میزان محبوبیتش را در ایل افزایش داد و طرفداران بسیاری یافت، به طوری که به لقب سرداری مفتخر شد. سردار مریم بختیاری در جنگ جهانی اول، با وجود آنکه ایل بختیاری از انگلیس‌ها حمایت می‌کرد، به مخالفت با انگلیس‌ها پرداخت و با عده‌ای از تفنگچیان و سرداران خود جانب متحدین را گرفت.
او پاره‌ای از خوانین جزء بختیاری، چون خوانین پشتکوه را با خود یار ساخت و در یورش‌های مداوم خود به انگلیس‌ها، صدماتی وارد ساخت به طوری که پلیس جنوب، مبارزات دائمی و پیگیری را با او شروع کرد. در این راه، او از سربازان و افسران آلمانی و سرکوب و قلع و قمع راهزنان کهگیلویه و بویداحمد و کنترل خوانین کوچک، استفاده نمود. قدرت سردار مریم در منطقه به حدی بود، که روس‌ها به هنگام فتح اصفهان ، خصمانه به منزل او تاختند و اثاثیه او را به یغما بردند و کلیه اموال و املاک او را در اصفهان ، مصادره کردند.منزل او مأمن و پناهگاه بسیاری از آزادیخواهان عصر مشروطه شد…
به طوری که هنگام فتح اصفهان توسط روس‌ها (در جنگ جهانی اول)؛ فن کاردف، شارژ دافر سابق آلمان ، به خانه سردار مریم بختیاری پناه برد و مدت سه ماه و نیم در پناه او بود، تا اینکه پس از شکست بختیاری‌ها از روس‌ها و کشته شدن ۵۸ نفر، راهی کرمانشاه شد و از آنجا به برلن رفت.
به پاس حمایت‌های سرسختانه بی بی مریم از فن کاردف، امپراطور آلمان، کمان تمثال میناکاری و الماس نشان و همچنین صلیب آهنین خود را، که مهمترین نشان دولت آلمان بود، برای او فرستاد و او تنها زنی بود که در دنیا توانست به دریافت این نشان نائل آید. جریان مبارزات سردار مریم بختیاری با انگلیس‌ها در طی قرارداد ۱۹۱۹ و کودتای ۱۲۹۹، همچنان ادامه یافت.به طوری که دکتر محمد مصدق، حاکم فارس در زمان کودتای ۱۲۹۹، پس از مخالفت و عزل از اصفهان راهی بختیاری شد و مدتها مهمان سردار مریم بود.
مرگ
سردار مریم بختیاری، در سال ۱۳۱۶هـ. ش ، سه سال پس از کشته شدن فرزندش علیمردان خان بختیاری در اصفهان، در گذشت. او در تخت فولاد اصفهان دفن است.
۹ اسفند, ۱۳۹۶ at ۱:۵۱ ب.ظ
نه زهر جنگل و هر بیشه غضنفر خیزد نه ز هر آتش سوزنده سمندر خیزد
از پروس است که ژنرال هنرور خیزد مرد از لندن و پاریس کجا بر خیزد
خیزد،اما همه مادام مد و شیک و قشنگ
۹ اسفند, ۱۳۹۶ at ۲:۰۳ ب.ظ
۱-در همین کوهستان زنی می زیسته که برابر صد مرد در سرنوشت تاریخ معاصر ما دخیل بوده است. مقصودم «بی بی مریم بختیاری» است.
(اندیشمند و تاریخ نگار نامدار معاصر محمد ابراهیم باستانی پاریزی و همچنین ادیب و شاعر برجسته معاصر زنده یاد حسن وحید دستگردی)
از تمام مردم کشورم تقاضامندم پیرامون زندگی نامه ومبارزات و افتخارات این سردار بزرگ ملی؛بی بی مریم بختیاری ؛ مطالعه بفرمایند و این شخصیت های مهم و تاثیر گزار را بشناسند و ارج نهند.
سپاس از جناب آقای رضا دوستی ایرانی عزیز بابت فراهم کردن زمینه شناخت چهره های ماندگار استان چهارمحال وبختیاری
۳۰ مهر, ۱۳۹۷ at ۷:۲۲ ب.ظ
با درود و سپاس
لطفا مطالب را ویرایش فرمایید زادگاه این بزرگ بانو استان چهارمحال و بختیاری است پس لازم است مطالب مستند و به روز باشد . لطفا کتاب سردار بی بی مریم بختیاری سردار آزادگی به روایت اسناد منتشر نشده را مطالعه بفرمایید . سپاس